Verplicht onderzoek naar herkomst gelden. Koper had moeten meewerken
Het Hof Arnhem-Leeuwarden heeft op 19 december 2023 een vonnis van de rechtbank bekrachtigd welk vonnis het volgende inhield:
“De Koper had de betreffende notaris meer informatie moeten verstrekken over de herkomst van koopprijs. De koper had een woning gekocht maar de levering heeft nooit plaatsgevonden. Een van de redenen hiervan was dat de koper de notaris geen inzicht heeft gegeven in de herkomst van de koopprijs. Naar aanleiding hiervan heeft de Rechtbank geoordeeld dat de koper de contractuele boete (die genoemd werd in de koopovereenkomst als de koper niet op tijd de leveringsakte zou tekenen) aan de verkoper is verschuldigd.”
Onderzoeksplicht notaris
Volgens de Rechtbank kan de koper de boete niet verhalen op de notaris. Weliswaar was de notaris laat met de mededeling dat hij zijn medewerking aan de levering zou weigeren, maar dat de levering niet heeft plaatsgevonden is veroorzaakt door het feit dat de koper - gelet op de op een notaris rustende onderzoeksplicht krachtens de Wwft - de notaris onvoldoende inzicht heeft gegeven in de herkomst van de koopsom.”
De betreffende notaris had o.a. niet de beschikking gekregen over door hem opgevraagde jaarrekeningen van de koper (een BV) en stukken waaruit blijkt van een bepaalde participatie van de koper buiten Nederland. En toen heeft de notaris dus zijn dienst moeten weigeren.
Spanningsboog
Het onderzoek naar de herkomst van de gelden bevindt zich – gevoelsmatig voor zowel de notaris als de cliënt - op de spanningsboog tussen enerzijds de goede dienstverlening waarbij de notaris de cliënt graag goed wil helpen en de cliënt wil ontzorgen en anderzijds de rol van de notaris in de ordening van het rechtsverkeer (dit wordt ook de Poortwachtersrol genoemd in verband met het onderzoek naar de herkomst van de gelden), waarbij de cliënt juist gevraagd wordt om informatie en (extra) onderbouwende stukken aan te leveren.
Toch laat ook deze casus (weer) zien dat de notaris wettelijk verplicht is de herkomst van de gelden na te gaan en deze te beoordelen. Daarvoor moet de notaris de cliënt om een onderbouwing van de herkomst vragen en beoordelen of de onderbouwing voldoende is of niet. Er kunnen dus nadere stukken worden opgevraagd. Soms gaat dit een cliënt wat ver. Dat begrijpen we uiteraard. Maar als de notaris onvoldoende zicht krijgt op de herkomst van de gelden mag en moet de notaris zelfs de dienstverlening weigeren. Dat heeft dan gevolgen voor de betreffende cliënt die niet voldoende meewerkt én – zo blijkt uit deze uitspraak – dan is dat niet de fout van de notaris. In de betreffende uitspraak moest de koper zowel de boete betalen aan de verkoper als de proceskosten van de notaris ad € 10.000.
Elkaar helpen
Kortom: probeer elkaar op de spanningsboog te begrijpen en te helpen. Lever de (gevraagde) onderbouwing snel, concreet en volledig aan, zodat de notaris er op tijd naar kan kijken en zo nodig nadere vragen kan stellen. En begrijp elkaar. De notaris wil graag dienstverlenend zijn, maar moet deze vragen stellen. De cliënt vindt dit soort vragen soms vervelend, maar het is nog vervelender als er vertraging of schade zou ontstaan die de cliënt eenvoudig had kunnen voorkomen. We moeten elkaar gewoon helpen.
Wilt u meer weten?
Bel ons gerust voor informatie of vraag een vrijblijvende offerte.